انگیزش

بحث در مورد پدیده های انگیزشی و نقش آن در مجموع رویدادهای روانی و به ویژه تاثیر آن بر رفتار افراد ، بدون شک در قلمرو پژوهش های روان شناسی قرار می گیرد(خداپناهی ، 1393 ؛ ص ، 13).

مکاتب مختلف روان شناختی از جمله ی آن ها مکاتب رفتاری ، شناختی و اجتماعی تبیین های گوناگون و متنوعی را از انگیزش ارایه داده اند(عالی پور و همکاران ، 1394 ؛ ص ، 21 ).

امروزه روان شناسان از دیدگاه کانت و ولف مبنی بر این که روان از سه بخش مجزای تفکر ، احساس و اراده تشکیل شده و مکانیزم های رفتاری متاثر از این سه بخش است ، توجهی ندارند و اکثر آن ها به جای واژه ی اراده از مفهوم انگیزش و هیجان برای توصیف رفتار استفاده می کنند(خداپناهی ، 1393 ؛ ص ، 13).

اصطلاح انگیزش از فعل لاتینmovere به معنی حرکت دادن مشتق شده است. مفهوم کلی جنبش (تحرک ) منعکس کننده ی این تصور عام است که انگیزش چیزی است که ما را وادار به جنبش و تحرک می کند تا تکالیف خود را کامل کنیم. انگیزش فرآیندی است که طی آن فعالیت هدف محور برانگیخته و حفظ می شود . انگیزش یک فرآیند است و نه یک فرآورده. ما نمی توانیم انگیزش را به طور مستقیم مشاهده کنیم، اما می توانیم را از روی رفتارهایی مانند انتخاب تکالیف ، تلاش ، استقامت و گفتار استنباط کنیم(پینتریچ و شانک ، 2002 ؛ نقل از شهرآرای ، 1386 ؛ ص ، 17).

انگیزش می تواند هم بر یادگیری جدید و هم بر عملکرد مهارت ها ، راهبردها و رفتارهای پیش آموخته تاثیر بگذارد.فعالیت هایی مانند تمرین و مرور دروس قبلی با عملکرد مهارت های پیش آموخته ارتباط دارند، اما بیشترین زمان کلاس های متعارف به یادگیری حقایق،باورها،قواعد،مفاهیم، مهارت ها،راهبردها،الگوریتم ها و رفتارها اختصاص می یابد(همان،ص18).

همچنین از دیدگاه صاحب نظران عرصه ی تعلیم و تربیت و علوم رفتاری انگیزش ، به یقین یکی از مهم ترین شرایط یادگیری است( اسکینر و بلمونت ، 1993 ؛ نقل از کدیور ، 1390 ؛ ص ، 195).

علاقه به یادگیری محصول عواملی است که به شخصیت و توانایی دانش آموز، ویژگی های تکالیف،مشوق ها و سایر عوامل محیطی ارتباط مثبت دارد(همان). به عنوان مثال از تاثیر انگیزش بر عملکرد،در نظر بگیرید که که کیت به دانش آموزان کلاس خود تکلیف کند که مطالب را مرور کنند.در چنین موقعیتی دانش آموزان اشتیاق اندکی برای تکلیف داشته و با بی علاقگی کار خواهند کرد.برای تقویت انگیزش دانش آموزان، کیت به آن ها اطلاع می دهد که پس از پایان تکلیف آزاد خواهند بود و می توانند طبق میل خودشان از زمان کلاس استفاده نمایند.با طرح فرضیه بر این که زمان آزاد برای دانش آموزان ارزشمند باشد، انتظار خواهیم داشت که آنان کار خود را با سرعت به پایان برسانند.این گونه اثرات بر عملکرد غالباً چشمگیر است، اما انگیزش نیز طی یادگیری اهمیتی برابر با آن دارد. انگیزش می تواند بر چیستی،زمان و چگونگی یادگیری اثر بگذارد(شانک ،1991؛ نقل از شهرآرای ، 1386 ؛ ص ، 19).